آیا"حافظ" پادشاه ناحق ملک غزل فارسی است؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ابوالفضل رجبی، پژوهشگر، در کتاب «حافظ؛ پادشاه عریان شعر» بر آن است تا با بررسی غزلیات حافظ از وجوه مختلف از جمله نقد زیبایی‌شناسی و مقایسه آن با سروده‌های دیگر شاعران، نشان دهد تا حافظ چنان که شهره شده، پادشاه غزل نیست.

حافظ از دوران خود تا امروز موافقان و مخالفان پر و پا قرصی داشته است. مخالفان او را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ عده‌ای شعر او را مغایر با معارف اسلامی و برای جامعه اسلامی مضر دانسته‌اند؛ گروهی دیگر معتقدند که او در میان اندیشه‌های مختلف سرگردان است و عده‌ای دیگر نیز از منظر ادبی بر شعر او نقد وارد کرده‌اند؛ از این رو رویکرد رجبی در بررسی اشعار حافظ تاحدودی پیشینه‌ای دراز دامن دارد با این تفاوت که او این‌بار نمونه‌هایی از شاعرانی آورده است که به گفته او «گرد خاموش فراموشی بر دفتر و دیوانشان نشسته است».

در معرفی این کتاب آمده است: ما و دیگران محتملاً ایران را همچون سرزمین شعر می‌شناسیم. به دیگر سخن گویی مهمترین و ارجمندترین رهاورد- دست کم فرهنگی- کشورمان شعر است. این ویژگی هم از حیث کیفی و هم از لحاظ کمی اهمیت دارد. درخشان‌ترین شاعران جهان از دید بسیاری در این سرزمین و از این سرزمین برآمده‌اند و بالیده‌اند. عدد شاعران ایرانی نیز بسیار است و ایران سرزمین شاعرپرور. از این خیل بی‌شمار معدودی را در مقام شاعران تراز اول مطرح کرده‌ایم. حال اگر بگویند یکی از این ارکان اساساً شاعر نیست و نباید در زمره بزرگان بیاید، به سادگی نخواهیم پذیرفت. اما حقیقت همین است و جز این نیست، حافظ همان شاعر ناشایست است که باید به سرایندگان بزرگ و بعضاً از یادرفته‌ها جا دهد و خود از تارک بلند شعر فارسی فروآید. این حقیقت- اگر چه در بادی نظر پذیرفتنی نمی‌نماید- با سنجش ابیات خواجه و دیگر شاعران روشن می‌شود.

شاید این توهم و تصور در ذهن شکل‌ گیرد که نگارنده با فروشکستن هیمنه غولی بزرگ چونان لسان‌الغیب مجالی برای جلوه‌گری می‌جوید. ماجرا کاملاً وارونه است. به باور من غول‌های ادبیات ایران پیش از این زمین‌گیر شده‌اند و به ناحق گرد خاموش فراموشی بر دفتر و دیوانشان نشسته است. رسالت من در این مجموعه- علاوه بر افشای ناشایستی حافظ- اثبات شایستگی ده‌ها شاعر بزرگ دیگر خواهد بود. پیامد این رسالت حظی است که ما و آیندگان از «شعر» خواهیم برد… بر آنم که باری دیگر ذائقه ایرانی خورِش در خور خویش را خواهد یافت و از زیبایی سرشار خواهد شد.

انتشارات بهمن برنا کتاب «حافظ؛ پادشاه عریان شعر» را در ۲۳۴ صفحه و به قیمت ۳۵ هزار تومان روانه بازار نشر کرده است. 

انتهای پیام/