توانایی توسعه ایدههای نو
دکتر فزیبا حسینی /دبیر سرویس آموزش ۲۳ تیر ۰۳ 0۰10
تعاریف متعددی برای واژه خلاقیت در نظر گرفته شده است از قرار معلوم معنای خلاقیت از نظر افراد مختلف اندکی فرق میکند ولی در کل تعاریف ارائه شده بر سر چند کلمه کلیدی با هم توافق دارند از جمله تخیلآمیز، ابتکاری، جدید، ارزشمند و هدفدار. خلاقیت نگرشی است که مجموعهای از فرایندهای ذهنی همچون بازیگوشی، کنجکاوی، حساسیت فوقالعاده، خود آگاهی و استقلال را در هم ادغام میکند. خلاقیت، ارتباط برقرار کردن بین اندیشهها و نگاه کردن به آنها از زوایای مختلف به عنوان عادتی فکری است (استفان باکت ، ۱۳۹۲: ۱۷ ). خلق مهمترین معنای جهان هستی است. خلق، ابتدا و انتهای خلقت انسان است و خلاقیت شکلی از توانایی ذهنی است که با آن میتوان چیزهای تازه را دید. خلاقیت توانایی توسعه ایدههای نو[۱] است، کشف راههای جدید نگاه کردن به مسالهها و فرضیههاست همچنین “خلاقیت” یا ” آفرینشگری ” برگردانی از واژه “creativity” و به معنای “خلق کردن” است (قبادی،۱۳۹۳ :۱۷). پروکتور [۲](۱۹۹۹) معتقد است: “خلاقیت فرایند شکستن و دوباره ساختن دانش درباره یک موضوع و بدست آوردن بینش جدید نسبت به ماهیت آن است “(به نقل از همان). آمابیل[۳] (۱۹۹۷) میگوید خلاقیت تولید ایدههای جدید و مفید در همه زمینه هاست. تورنس [۴](۱۹۶۸) میگوید: ما برای بقا نیازمندیم که به پرورش تواناییهای خلاق کودکان و نوجوانانمان بپردازیم.
ویژگیهای خلاقیت
افرادی که خلاقاند بسیار منظم و باانضباط هستند. مستقل هستند و دارای ذوق و انگیزه به پیشرفت و موفقیتهای بزرگ میباشند. آیندهنگر و بسیار پرانرژی و فعال هستند. این افراد بسیار مثبتنگراند و معمولا برای هر سوالی که از آنان پرسیده میشود آمادگی پاسخگویی و ارائه نظرات مختلف دارند. قدرت تصویرسازی ذهنی در آنها بسیار بالاست تا حدی که به افکار و تفکرات خود عینیت میبخشند. این گونه افراد بسیار شجاع و قوی هستند.
مدرسه خلاق
ایجاد مدرسهی خلاق با تغییر تفکر و نگرش کارکنان کادر آموزشی میسر است. بهبود شیوهها و سازماندهی محیط آموزشی یا درسی و یادگیری و ایجاد تغیرات موثر و مطلوب در فعالیتهای کارکنان آموزشی مدرسه راهی برای هر چه خلاقتر کردن مدرسه میگشاید. خلاقیت و نوآوری در مدارس فعال بسیارپر رنگ است و جایگاه والایی دارد. نگاه جدید، طرحی نو، تلاش و همت زیاد لازم است که مدارس، عملکردی خلاقانه پیدا کنند. مدرسهی خلاق دانشآموزان را با مهارتهای اندیشهورزی، نوآوری و تفکر خلاق آشنا میسازد. کودکان و نوجوانان به مدارسی نیازمندند که پر از تکاپو، شادی، نشاط و لطف و محبت باشند و در آن مشتاقانه به تحصیل بپردازند. و به راحتی مسیر خلاقیت را بیابند و همچنین در این مسیر هدایت شوند. در دنیای پر از نو شدن و تحول و نوآوری، پرورش خلاقیت دانشآموزان از اهمیت خاصی برخوردار است. جامعهای پیشرفت میکند که افرادی خلاق بپروراند و راه موفقیت را بگشاید. پرورش تفکر خلاق از مهمترین هدفهای آموزش و پرورش است و هدایت دانشآموزان به سوی اندیشهورزی و خلاقیت بنیادیترین مسئولیت آن (فرخ مهر، ۱۳۹۲: ۱۶). خلاق شدن مدرسه نیازمند فرایندی پویاست و اعمالی سنجیده و پیچیده که معلمان باید به طور پیوسته
وآگاهانه، روشهای اثربخشی را صبورانه به کار برند تا معنا یابد. نا آشنایی معلمان با ماهیت این فرایند و مفهوم خلاقیت تلاشها را بیثمر میگذارد (همان:۱۷). تلاش در امر تدریس و آموزش از مهمترین و اساسیترین موارد است که میبایست مورد توجه بسیار قرار گیرد.
آمابیل ، ترزا ( ۱۳۸۸) شکوفایی خلاقیت کودکان ، حسن قاسم زاده ، دنیای نو ، چاپ پنجم.
باکت،استفان(۱۳۹۲)روش های تدریس خلاقیت،مترجمان مهران فرج اللهی و سونیا موسی رمضانی،تهران:انتشارات آوای نور،چاپ اول.
فرخ مهر،حسین(۱۳۹۲)معلم خلاق مدرسه ی خلاق،اصفهان:اعلی:نشر نوشته.
Srernberg , R.J. Williams , W.M;(1997). How to develop student creativity, Torrance Paul; Education And The Creative Potential , University Of Minnesota , 3rd Printed,1968.
Torrance, E, Paul. (1989). The Nature of Creativity as Manifest in its Testing. In Sternberg,