جرقه مناظره تلویزیونی بر خرمن فتنه

 خبرگزاری فارس ـ تاریخ: نخستین مناظره تلویزیونی انتخاباتی ریاست جمهوری در سپتامبر ۱۹۶۰ در آمریکا  بین جان اف کندی و ریچارد نیکسون برگزار شد ۹۶ میلیون نفر را پای تلویزیون کشاند با روشن شدن مواضع این دو نامزد زمینه پیروزی کندی فراهم شد بعد از این مناظره روش مناظره تلویزیونی در آمریکا تغییر پیدا کرد کنکره آمریکا بر اساس قانونی اختصاص وقت یکسان را به طرفین مناظره حذف کرد تا دو نامزد اصلی در آمریکا یعنی جمهور‌خواه و دموکرات که امکان انتخاب شدن آنها توسط مردم بیشتر بود با جواب دادن به پرسش‌های مشخص مواضع خود را روشن کنند. 

 مناظره‌های تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری در ایران از دوره هفتم به سبک بسیار ساده‌ای شروع شد تا اینکه  در دهمین دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ صدا و سیما  مناظره دو طرفه را طراحی کرد که زمینه  مشارکت حداکثری مردم و روشن شدن مواضع نامزدها را در پی داشت و بنا بر نظرسنجی‌های علمی مخاطبان کم‌نظیری را به خود جلب و جذب کرد. هم جرقه‌ای شد بر خرمن فتنه مشکلات فروان در کشور  فراهم کرد.

مناظره دو طرفه نامزد‌های دهمین انتخابات ریاست‌جمهوری به استناد آمار منتشرشده، پربیننده‌ترین برنامه در تاریخ تلویزیون ایران شد. همه این مناظرات ۹۰ دقیقه از ساعت ۲۲:۳۰ الی ۲۴ از شبکهٔ سهٔ سیما پخش می‌شد برنامه این مناظرات اینگونه بود که مناظره ها از ۱۲ خرداد تا ۱۸ خرداد ادامه پیدا می‌کرد اما اصلی ترین مناظره  ۱۳ خرداد بین احمدی‌نژاد – موسوی برگزار شد و مناظرات دیگر بین نامزدها نیز بیشتر در  نقد دوران نخست دولت احمدی نژاد  بود که در این مناظره مسایلی مطرح شد  و افشاگری‌هایی  صورت گرفت و ارزیابی نسبی از توان، موقعیت و وضعیت نامزد‌ها و برخی هواداران برجسته آن‌ها، هیجان شدید و عمق اختلاف سه نامزد از یک سو و احمدی نژاد از سوی دیگر را از استودیوی تلویزیون به سطح خیابان‌ها منتقل کرد. در این مناظره برحسب قرعه‌کشی محمود احمدی‌نژاد رییس جمهور وقت شروع کننده صحبت و میرحسین موسوی نامزد دهمین دوره ریاست جمهوری پایان دهنده صحبت شد. 

محمود احمدی‌نژاد در این مناظره طی سخنانی گفت: در طول تاریخ بعد از انقلاب نداشتیم چه در طول یک دولت، چه در ایام انتخابات، این قدر هجمه سنگین علیه دولت. و معتقدم علتش این است که دوستانی که تصمیم گرفتند وارد عرصه شوند احساس کردند که در هیچ یک از عرصه های مثبت و سازنده، قدرت رقابت با دولت را ندارند به خصوص در عرصه خدمات گسترده دولت که بی نظیر بود.

باور من این است که فقط آقای موسوی در برابر من نیست، تنها آقای موسوی نیست، بلکه سه دولت پی در پی در برابر من قرار گرفته اند، هم آقای موسوی است، هم آقای هاشمی، هم آتقای خاتمی. که این سه در گذشته همه با هم بودند. میرحسن موسوی نیز با جدا کردن خود از هاشمی و خاتمی انتقاد تندی را علیه احمدی‌نژاد مطرح کرد در پایان مناظره و حملات تند نامزد‌ها به یکدیگر فضای جامعه را به شدت سیاسی کرد و فضای دوقطبی  را در جامعه ایجاد کرد بعد از تمام شدن این مناظره دانشجویان حامی احمدی‌نژاد برای حمایت از رئیس‌جمهور ایران اسلامی با تجمع در مقابل در سازمان صداوسیما  به استقبال از رئیس‌جمهور رفتند. طرفداران میر حسین موسوی نیز همان شب به خیابان آمدند. 

شوک مناظره به جامعه و مسایلی که در مناظره احمدی نژاد و موسوی مطرح شد در فردای آنروز در مراسم سالگرد  ارتحال حضرت امامباعث شد مقام معظم رهبری در سخنانی که در سالگرد ارتحال حضرت امام سخن می‌گفتند نسبت بد‌اخلاقی انتخاباتی هشدار دادند و به حضور برخی جوانان علاقمند به نامزدها در خیابان‌ها اشاره کردند و افزودند: در این مورد حرفی نمی زنم اما مبادا این مسئله به مجادله و درگیری و اغتشاش بیانجامد که اگر کسی اصرار به این مسئله داشته باشد حتماً یا خائن است یا بسیار غافل.

 نکته دیگر انتخاباتی سخنان رهبر انقلاب اسلامی در اجتماع عظیم مردم، متوجه نامزدهای محترم انتخاباتی بود.
ایشان چهار نامزد انتخاباتی ریاست جمهوری را به مراقبت کامل برای جلوگیری از بروز دشمنی و کینه توصیه مؤکد کردند و افزودند: صحیح و مورد پسند نیست که یک نامزد در سخنرانی در جمع مردم و یا نطق های تلویزیونی، برای اثبات خود، به نفی نامزد دیگر متوسل شود.
حضرت آیت الله خامنه‌ای افزودند: بنده با مناظره و گفتگو و انتقاد مخالفتی ندارم ولی همه سعی کنند که در چارچوب‌های درست شرعی و دینی انجام شود، مردم بیدارند، می فهمند و می دانند.
رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: اختلاف نظر در مسائل گوناگون طبیعی است اما نامزدها و هوادارانشان در سخنرانی ها و اجتماعات بگونه ای عمل کنند که کارها با برادری و مهربانی و بدون اشکال پیش برود.

اما متاسفانه طرفداران نامزد‌ها برای تبلیغ و اعلام هواداری از نامزد مورد نظر خیابان را انتخاب کرده بودند از چهار نامزد ۸۸ تنها دو نامزد کورس رقابت باقی ماندند فراخوانی متعدد در زمان ها و مکان های مختلف از اتفاقات بسیار تامل برانگیزی بود که به مثابه یک تمرین واقعی، افراد را برای رویایی‌های خشن و در روز بعد آماده می‌کرد. 

حضور مکرر طرفداران نامزدها که عموما با محوریت طرفداران احمدی نژاد از یک سو و طرفداران موسوی از سوی دیگر همراه بود، مدام بر شور و هیجان انتخابات می‌افزود. فضا را دو قطبی کرد براساس رفتار طرفداران و آنچه مشهود بود، کنترل هیجانات انتخابی و برقراری نظم و آرامش لازم را مشکل‌تر می‌ساخت و نگرانی هایی را نیز به وجود می‌آورد در این نقطه که محل و زمان مشاهده برخی هیجانات و رفتارهای نامتعارف بی سابقه و نیز نگرانی های اولیه ناشی از همین اتفاقات نه چندان عادی بود.

فضای دو قطبی بعد از مناظره منجر به سیاسی شدن بیش از اندازه جامعه شد تا روز انتخابات ادامه داشت اما میر حسین موسوی در یک اقدام غیر معمول که انتخابات در حال برگزاری بود قبل از شمارش آرا توسط وزارت کشور و تأیید شورای نگهبان، در یک نشست خبری اعلام پیروزی کرد و این نشست خبری به طرفداران موسوی حس تقلب را القا کرد. دشمن نیز  بیکار ننشسته و با تکیه بر رفتار برخی نامزد‌های انتخاباتی و بهره‌برداری از آن، توانست برنامه دقیق خود را با پوشش اعتراض انتخاباتی به اجرا بگذارد.برخی از مسئولان نظام و در راس آن‌ها رهبر معظم انقلاب هشدار دادند که دشمن در پشت صحنه این معرکه پنهان شده است.

بررسی برخی از مسایل مربوط به انتخابات که از ماه‌ها پیش از انتخابات در کشور واقع شده بود و اتفاقات پس از آن، بیانگر این واقعیت است که فتنه ۸۸ به واقع برنامه‌ریزی براندازانه بودند و یک حادثه صرفا عادی انتخاباتی نبود. که مناظره انتخاباتی نیز بر تنور آشوب دمید و زمینه اردوکشی خیابانی را فراهم کرد اما با نگاهی به اظهار نظر‌های بسیاری از سران این اردو، فرضیه برنامه‌ریزی برای فتنه مشخص می‌شود.

به طور مثل  مهدی کروبی در تاریخ  بیست‌و هشتم آبان ماه ۱۳۸۶ تقریبا کمتر از دو سال قبل از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در گفت‌وگویی که در یکی از سایت‌ها منتشر شده  بود گفته بود: «شرایط کشور خطرناک و حساس است حرکت‌هایی وجود دارد که باید از آن غافل نشویم». 

سید محمد خاتمی نیز در بیست و یک اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ درست چند ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری گفته بود «مسله فوری لزوم تغییر وضع کنونی است که اگر تغییر نکند همه زیان می‌کنند» و میر حسین موسوی نیز چهاردهم آذر سال ۱۳۸۷ گفته بود «من اگر در این ۲۰ سال، سکوت کرده بودم، به این دلیل بود که احساس خطر نکرده و وارد مسایل سیاسی نمی‌شدم، اما اکنون به خاطر وقایعی که در چهار سال اخیر اتفاق افتاده و هزینه‌های نظام را زیاد کرده است، احساس خطر کرده و آمده‌ام به شکلی که تا آخر ایستاده‌ام و دیگر سکوت نخواهم کرد». 

هاشمی رفسنجانی  نیز در مراسم سی‌امین سالگرد قانون گذاری در مجلس شورای اسلامی طی سخنانی گفت: «مردم هیچ گاه ضد انقلاب نمی‌شوند و اگر احساس کنند رای‌شان خوانده نمی‌شود و تاثیر‌گذار نیست نمی توانند نقش خود را به خوبی در جامعه ایفا کنند، حضورشان ضعیف می‌شود» یا در سخنرانی دیگر هشدار داد: «به طور جدی تلاش شود تا سلامت انتخابات برای مردم مشخص شود تا با خیال راحت بروند و رای دهند». عفت مرعشی همسر هاشمی رفسنجانی بعد از انداختن رای خود در صندوق گفت: «امیدوارم که تقلبی صورت نگیرد اگر تقلب شود از مردم می‌خواهم با حضور در خیابان‌ها واکنش نشان دهند». 

پی نوشت: 

۱. مناظره، مناظره‌های تلویزیونی دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اردشیر زابلی زاده و رامین علی پور

۲. عبور از فتنه بازخوانی پرونده یکسال نبرد نرم مولف: محمد جواد خرم

۳. تیغ بر صخره برگرفته‌ای خلاصه از مجموعه ۹ جلدی دایرالمعارف فتنه ۸۸

در این دوره مجموعا حدود چهار هزار دقیقه برنامه تبلیغی نامزدها از رسانه ملی پخش شد. شبکه سه سیما با پخش مناظره میان کاندیداها، به مدت جمعا ۵۴۰ دقیقه، بیشترین زمان و البته بیشترین تعداد بیننده را به خود اختصاص داد. تعداد پیامک‌های ارسالی در ایام پخش مناظره‌های تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری روزانه به حدود ۹۰ میلیون رسید که نسبت به ایام عادی رشد ۳۸ درصدی را نشان می‌دهد.۱

انتهای پیام/