«میگل لیتین» فیلم‌سازی در برابر بی‌عدالتی و کودتا

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم«پویا» طبق اعلام دبیرخانه سومین دوره بخش بین الملل جشنواره مردمی فیلم عمار و همزمان با ایام کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد، «میگل لیتین» از فیلم‌سازان سرشناس شیلی قرار است در این جشنواره حاضر ‌شود. به همین بهانه، به بررسی سبک فیلم‌سازی این چهره شناخته شده سینمای امریکای لاتین با محوریت آخرین فیلم او یعنی «آلنده در پیچ‌وخم‌ها» پرداختیم.

«میگل لیتین»، از جمله فیلمسازان نهضت سینمایی جدید آمریکای لاتین است که‌ خود را متعهد کرده است که تا پایان عمر از سینما، به عنوان ابزاری برای مبارزه استفاده کند.

این فیلم‌ساز مطرح شیلیایی که با آثارش مسیر جدیدی را در عرصه سینمای ضد کودتا گشود در مراسم رونمایی از آخرین اثرش، مستند «آلنده در پیچ‌و‌خم‌ها» می‌گوید: «هنر وسیله‌ای‌ است برای توصیف بی‌عدالتی به مردم».
«آلنده در پیچ‌‌وخم‌ها»، آخرین ساعات زندگی «سالوادور آلنده»، رئیس جمهور قانونی شیلی را به تصویر می‌کشد که در ۱۱ سپتامبر سال  ۱۹۷۳ میلادی، برای رهایی  از دست رهبران کودتای نظامی این کشور، دست به خودکشی می‌زند، این کودتا سبب شد تا شیلی برای مدت ۱۶ سال، تحت حکومت دیکتاتوری نظامی قرار گیرد.

«آلنده» از تبار یک خانواده اشرافی بود اما از سنین جوانی به دنبال آرمان گرایی سوسیالیستی بود و لیتین هم در فیلم خود توانایی آلنده در تعامل با مردم اجرای برنامه‌های مردمی را مورد توجه قرار داده است.
این فیلمساز شیلیایی مدتی پس از نمایش اثرش در دانشگاه مرکزی اکوادور، در پاسخ به منتقدانی که می‌گفتند هم نسلان او تنها فیلم‌های دراماتیک می‌سازند، گفته بود که این مسئولیت هم نسلهای او بوده که در  چنین زمانی زندگی کرده بودند.

«لیتین» گفت:‌ ساخت این فیلم از دِینی برخاسته است که او نسبت به تاریخ کشورش و آمریکا لاتین احساس می‌کند. «آلنده»، بزرگ‌ترین خدمتی بود که شیلی می‌توانست به جهان ارائه دهد.

این فیلمساز ضد کودتا می‎گوید با ساخت این فیلم به دنبال نقل داستان یک انسان بود. آلنده‌ای که می‌شناخت، کسی که هر روز ملاقاتش می‌کرد. وقایعی را که در این اثر به نمایش گذاشته شده است، می‌توان زیر سوال برد ولی هیچ‌کس نمی‌تواند منکر آن‌ها شود.

«لیتین» برای ساخت این فیلم، به خاطرات بسیاری گوش داد و سال‌های زیادی را به مصاحبه با کسانی گذراند که از دوران حکومت نظامی «پینوشه» جان سالم به در بردند.

در فیلم «آلنده در پیچ‌‌وخم‌ها»، تاریخ و تخیل از طریق کلوز آپ‌های متوالی به نمایش گذاشته می‌شود و این توالی به شکلی است که «لیتین» می‌گوید این طور به زندگی و سرگذشت «آلنده» نگاه می‌کند.

«لیتین» در مصاحبه‌ای با نشریه «هاوانا ریپورتر» گفته بود که از کلوز آپ گرفتن خیلی لذت می‌برد، زیرا با این کار احساس آدمی، بهتر، قابل نمایش است و بیننده را مجاب به کنجکاوی می‌کند به طور مثال، کاراکتری که الان، روی او، کلوزآپ صورت گرفته است به چه چیزی فکر می‌کند و چه احساسی دارد. او همچنین جای دیگری گفته است، هیچ‌وقت، ابایی در استفاده از کلوزآپ ندارد.

تصویر برداری این مستند در شهر «کاراکاس»، مرکز ونزوئلا،‌ صورت گرفت که به این معنا است ظاهر کاخی که در این فیلم به نمایش گذاشته شده، در طراحی صحنه وجود نداشته است.

«لیتین» در این باره گفته از چهره بازیگران، به عنوان طراحی صحنه استفاده کرده است و با این کار قصد داشته روایت داستان را به صورت شخصی‌تر از طریق فراگیری حس شاعرانه و انتزاع پیش ببرد تا در واقع چشمانی شاهد بر ماجراهایی باشند که در حال رخ دادن است که همین امر، وجود کلوزآپ‌های زیاد را لازم جلوه می‌داد.

این فیلمساز شیلیایی،  این موضوع را هم اعتراف کرده که در برخی از صحنه‌های فیلم، از بازیگران غیر حرفه‌ای استفاده کرده است چرا که به گفته خودش، این توانایی را دارد که با هر کسی که در اطرافش باشد، کار کند و تنها چیزی که برایش اهمیت دارد، چگونگی ابراز احساسات است. دقیقا به همین خاطر بود که او به دنبال نمایش چهره واقعی «آلنده» به عنوان رئیس جمهور قانونی کشورش و انسانی با نشاط، سر سخت و در عین حال احساسی و عاشق‌پیشه رفته است.

«لیتین» در پاسخ به کسانی که منتقد بودند که چرا زوایای شخصی و عاشقانه زندگی «آلنده» را به تصویر کشیده است، می‌گوید: چرا که نه؟ چرا مردم باید فکر کنند که کسی که در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ خود را کُشت، تنها تیراندازی می‌کرده و دیگر آن انسان مهربان همیشگی نبوده است.

تجسم او از «آلنده» در فیلم «آلنده در پیچ‌وخم‌ها»، تحریک حساسیت و اعتماد مخاطبان است که در نهایت، تفاوت‌های ظریف یک انسان مبارز شریف را تصویر می‌کند.

این کارگردان شیلیایی که تا به حال دو بار نامزد دریافت جایزه اسکار شده و جوایز بسیاری هم کسب کرده است، می‌گوید نمی‌خواهد در رقابت‌های بیشتری شرکت کند، چرا که جوایز باعث می‌شوند سینما از مسیر حقیقی خود خارج شود.

به همین دلیل است که وقتی آخرین اثر او در جشنواره سینمای آمریکای لاتین جدید در شهر هاوانای کوبا خارج از بخش رقابتی به نمایش درمی‌آید.

«میگل لیتین»، بعد از سال‌های طولانی، فعالیت حرفه‌ای در فیلمسازی، سینما را ابزاری می‌داند که می‌تواند به وسیله آن با انسان‌ها ارتباط برقرار کند و به وظیفه خود عمل کند.

این فیلم ساز مطرح سینمای شیلی درباره رئیس‌جمهور سابق کشور می‌گوید: «آلنده» می‌دانست که برای چه چیزی خواهد مُرد. او یک انسان معصوم نبود،‌ تنها گناهش این بود که می‌خواست ما از آزادی بیشتری لذت ببریم.

انتهای پیام/