«نویسندگان» و «ناشران» از برنامه ششم توسعه جا ماندند/ طرح مجدد ممیزی؛ بازی ژورنالیستی دولت

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ویرایش جدید لایحه برنامه ششم توسعه پس از نقدهای بسیار با اضافه  شدن سه ماده و چهار جدول در ابتدای لایحه قبلی و برخی تغییرات شکلی جزئی با امضای محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به مجلس دهم ارائه شده است.

واکاوی لایحه برنامه ششم نشان می‌دهد علی‌رغم برخی اصلاحات این برنامه همچنان ایرادات بسیاری دارد؛ این در حالی است که وضعیت فعلی کشور ایجاب می‌کند برنامه‌های آینده کشور با ظرافت، دقت و عمق بیشتری تعیین شوند تا فرصت‌های موجود به تهدید مبدل نشده و فرصت‌های برباد داده شده گذشته، تا حد زیادی جبران شود.

بخشی از این لایحه به بخش فرهنگ و عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص دارد که برخی از کارشناسان معتقدند ایرادات موجود در ماده ۲۳ و دیگر بخش‌ها، منجر به این شده که به موضوع فرهنگ به عنوان یکی از اساسی‌ترین بخش‌های نظام پرداخته نشده و توقعات اهالی فرهنگ را برآورده نکرده است.

دولت در لایحه برنامه ششم به موضوعات دم دستی فرهنگ پرداخته است

سیداحسان قاضی‌زاده، عضو کمیسیون تلفیق، در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اشکالات موجود در بخش‌های مختلف این برنامه در رابطه با موضوعات فرهنگی گفت: لایحه برنامه ششم توسعه در ماده‌های مختلف به موضوعات فرهنگی می‌پردازد. با بررسی‌های انجام شده و با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در رابطه با فرهنگ، به نظر می‌رسد که در لایحه برنامه ششم چه به لحاظ کمی(حجم مواد ارائه شده) و چه از نظر کیفی(محتوای مواد ارائه شده) به فرهنگ در قامت یک برنامه توجه نشده است. نوع نگاه به مقوله و موضوعات فرهنگی در لایحه برنامه ششم توسعه هم نشان‌دهنده مظلومیت فرهنگ است و هم نشان‌دهنده این است که هیچ استراتژی و نگاه فرهنگی در بدنه دولت وجود ندارد؛ به عبارت دیگر آنچه که ارائه شده یک نگاه گذرا به موضوعات دم دستی دستگاه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ، ورزش، میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌هاست؛ یعنی نگاه متعالی به حوزه فرهنگ وجود ندارد.

وی ادامه داد: در صدر ماده ۲۳ اهداف و مبانی بسیار متعالی قید شده، اما دولت در روند اجرا تنها خواسته مشکلات دم دستی در بخش‌های مورد نظر را حل کند. به عنوان نمونه به واسپاری مجوزها به بخش خصوصی و غیر دولتی در ماده ۲۳ اشاره شده است؛ در صورتی که ما در حال حاضر نیز مجوزهایی که مبانی قانونی، مشخص، مصوب و منقح داشته باشیم، نداریم.

هنوز موارد واسپاری ممیزی صریحاً مشخص نیست

قاضی‌زاده یادآور شد: دولت باید ابتدا مواردی را که قصد اعطای امتیاز دارد، صریحاً قید کند و بعد بگوید که این مجوزها به بخش خصوصی واگذار می‌شود. در حال حاضر اختلاف نظرهایی در درون دولت بین وزارت ارشاد، میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌های فرهنگی راجع به اعطای امتیازات وجود دارد. این اختلاف نظر در حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد بین حوزه ورزش و جوانان، وزارت کشور، بهزیستی و نهادهای اجتماعی نیز دیده می‌شود. 

نماینده مردم فریمان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به وجود دیگر نواقص و کمبودهای موجود در برنامه ششم توسعه در حوزه فرهنگ گفت: در زمینه فرهنگ دینی توجه به مبانی فرهنگ دینی، حوزه تقویت تعالیم مذهبی در نظام آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و همچنین هدف‌گذاری متناسب با آن در این برنامه دیده نمی‌شود. همچنین در دیگر بخش‌های مرتبط با مسائل فرهنگی همانند ماده ۲۴ که در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری بحث می‌کند، برای هدف افزایش ۵ برابر میزان ورود گردشگر به کشور هیچ هدف‌گذاری عینی و مشخص در نظر گرفته نشده و فقط در حفظ و نگهداری امکان میراث فرهنگی به بخش خصوصی و شهرداری‌ها اشاره شده است که به نظرم این موضوع می‌توانست به عنوان یک بند جزئی و ساده قید شود؛ یا به عنوان نمونه در ماده ۲۳ درباره حق پخش تلویزیونی قید شده که به نظرم حل این موضوع می‌توانست به عنوان ماده واحده ارائه شود و شأن و جایگاه برنامه ششم حفظ شود.

کار دولت را مجلس انجام می‌دهد

وی با بیان اینکه حتی در حوزه سینما، هنرهای نمایشی، کتاب، رسانه و مطبوعات، مفاخر فرهنگی وهنری و حتی گردشگری هیچ افق و برنامه و استراتژی در لایحه برنامه ششم توسعه دیده نشده است، افزود: حتی در حوزه‌ای مانند جمعیت که یک سیاست فرهنگی و بلندمدت است، با فقدان استراتژی مواجه هستیم. از سوی دیگر، در این لایحه پیشنهادی در حد یک خط درباره ورزش و در حوزه جوانان نیز دیده نمی‌شود. متأسفانه در این لایحه سیاستی که در نظر گرفته شود تا ما پس از پنج سال به این درجه از ورزش عمومی و قهرمانی برسیم و به زیرساخت‌ها بپردازد مغفول مانده است. موضوع افزایش ازوداج و کاهش طلاق و همچنین افزایش جمعیت از دیگر موضوعاتی است که مغفول مانده؛ به همین خاطر کار مجلس برای بررسی این امور سنگین شده است و نمایندگان در شرایطی هستند که باید در محدوده زمانی کم به مطالبات زیاد پاسخ دهند. دولت گفته است در مواردی که احکام ذکر شده، حکم جدید نیاورده است؛ در حالی که ما با هدف‌گذاری کمی و کیفی برنامه پنج ساله مواجهیم. اسنادی نیز به عنوان پیوست ارائه شده که بین پیوست‌ها و مواد ارائه شده همخوانی وجود ندارد و اشاره نشده که این پیوست با اشاره به کدام ماده ارائه شده است؛ یعنی مواد دارای یک استراتژی مجزا و پیوست‌ها دارای یک برنامه مجزای دیگری است که همین امر کار مجلس را فوق‌العاده سنگین و سخت کرده و باید با کار کارشناسی فنی و برنامه‌ای و برنامه‌ریزی عمیق مجلس خود به این امور بپردازد. در واقع کار دولت را مجلس انجام می‌دهد. 

بهبود وضعیت اقتصاد نشر؛ موضوع مغفول لایحه برنامه ششم

قاضی‌زاده همچنین به کاستی‌های موجود در حوزه کتاب و نشر در ماده ۲۳ اشاره کرد و با تأکید بر اینکه دولت می‌توانست از این فرصت برای بیان موضوعات مهمتر استفاده کند، گفت: به صورت خاص، در حوزه اقتصاد نشر دولت باید هدف‌گذاری انجام دهد و برای تقویت نهاد کتابخانه‌های عمومی و مردمی در سطوح مختلف مدارس، دانشگاه‌ها، محیط‌های عمومی به منظور تقویت خرید کتاب یا کمک به اقتصاد نشر راهکار ارائه می‌داد. همانطور که دولت برای موارد مختلف یارانه‌ای را در اختیار اقشار آسیب‌پذیر قرار می‌داد، می‌توانست راهکاری به منظور ارائه کمک‌های حمایتی بیشتر به منظور بهبود اقتصاد نشر ارائه دهد. در واقع دولت می‌توانست در فرهنگ‌‌سازی و ارائه یارانه‌های مؤثر برنامه‌ریزی  و هدف‌گذاری کند.

دولت نویسندگان و ناشران را ندید

این نماینده مجلس با اشاره به دیگر بخش‌های مغفول، از لزوم حمایت از نویسندگان و مؤلفان به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های حوزه فرهنگ یاد کرد و گفت: یکی از بحران‌های ما در شرایط فعلی نداشتن مؤلفان درجه یک در کشور است. عمده کارهایی که صورت می‌گیرد کتاب‌سازی است، نه تألیف. نویسندگان، شاعران و هنرمندان ما مشکلات عدیده مالی و حمایتی دارند که  منجر به بی‌رغبتی به تألیف و نگارش می‌شود. در حال حاضر صندوق‌های بیمه‌ای نویسندگان جدید را پذیرش نمی‌کنند و معضلات جدی در این زمینه وجود دارد. در مجموع باید گفت که باید به دنبال انقلاب در محتواسازی باشیم و تقویت نهاد نویسندگان باید بیش از پیش انجام بگیرد. دولت می‌توانست در این لایحه به هدف‌گذاری برای نویسندگان و مؤلفان بپردازد. در حال حاضر عوامل حمایتی زیادی در کشور وجود دارد که تقویت نشده و در این سال‌ها حمایت از آنها کمتر شده است.

طرح مجدد ممیزی؛ بازی ژورنالیستی دولت

عضو کمیسیون تلفیق مجلس در پاسخ به چرایی طرح ممیزی در شرایط فعلی بازار نشر و نزدیک شدن به زمان انتخابات گفت: ممیزی جزو شعارهایی بوده که دولت مطرح کرده، اما در اجرای آن کارشناسی لازم صورت نگرفته است. دولت می‌تواند از دانشگاهیان و شخصیت‌های علمی به طریق دیگری استفاده لازم را ببرد و آنها را شریک و دخیل در حوزه نشر کتاب کند. ممکن است طرح مجدد ممیزی در زمانی که چند ماه به انتخابات باقی است، با اهداف انتخاباتی، سیاسی یا اجتماعی همراه باشد که قطعاً چنین است، اما چون توان اجرایی در حوزه وزارت ارشاد و توان کارشناسی آن ضعیف است، فکر نمی‌کنم به نتیجه مشخصی برسند؛ از این نظر به گمانم یک کارکرد ژورنالیستی و رسانه‌ای بیشتر می‌توان برای آن در نظر گرفت.

انتهای پیام/