حضور یهودیان در ایران باستان با چراغ سبز «هوخشتره»

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، پیش نشست همایش کوروش کبیر با عنوان «علوم سیاسی و ایران باستان» روز گذشته (۱۳ شهریور ماه) با سخنرانی علی محمود، داود هرمیداس باوند و حمید احمدی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

در ابتدای این نشست سیدعلی محمودی با موضوع «مؤلفه‌های کلیدی سیاست در تجربه تاریخی ایران باستان» طی سخنانی گفت: آنچه به عنوان ایران باستان نامیده می‌شود یک تجربه سیاسی ـ تاریخی، سیزده ـ چهارده سده‌ای ما ایرانیان است که به شکل مشخص از تأسیس پادشاهی ماد که بعدها گسترش بیشتری پیدا می‌کند، هفتصد و اندی سال پیش از میلاد آغاز می‌شود تا دوره اسلامی که با سقوط سامانیان همراه است.

استاد دانشکده روابط بین‌الملل افزود: تقریبا این دوره طولانی مدت تاریخی برای ما دارای عناصر کلیدی مهم بوده که پادشاهی‌های بزرگی در این مدت در حال فعالیت بوده است، در باره این بخش تاریخ دو نگاه صفر و صدی وجود داشته است، یک نگاه بسیار منفی بوده که در مقاطعی قبل انقلاب در مقاطعی توسط چپ‌ها مطرح شده است و در این روزها هم جریانات قوم گرا مثل جریانات قوم گرای کردی دوباره در حال تخریب هستند.

محمودی ادامه داد: از سوی دیگر هم در مقاطعی از حکومت پهلوی با آن برگزاری جشن‌ها و سایر مراسم‌ها به نوعی سعی شد با یک استفاده ابزاری و به گونه‌ای با تاریخ سازی به شکل دیگری به این دوران نگریسته شود. آنچه که مهم است اینکه ما به دور از نگاه کاملا مثبت یا منفی، بخواهیم به این دوره و مولفه‌های سیاسی آن توجه کنیم، می‌توانیم این چند مورد را حداقل به عنوان مهمترین موارد مؤلفه‌های کلیدی نام ببریم.

وی افزود: طبق آنچه خود نظریه‌پردازان و اندیشمندان سیاسی مطرح می‌کنند، بزرگترین دستاورد ما ایرانیان در دنیای باستان، طرح ریزی حکومت به شکل سلسله مراتبی و عمودی آن هست که یکی از برجسته ترین کسانی که آن را مطرح می‌کند که می‌گوید ایرانیان در این زمینه پیشتاز هستند، هگل است و این نوع حکومت متفاوت با نوع ریاست قبیله‌ای و عشیره‌ای است.

استاد دانشکده روابط بین‌الملل اظهار داشت: در دوره شاهنشاهی هخامنشی با ابتکاراتی که توسط داریوش یکم در بحث جاده‌های ارتباطاتی و طرح‌های نظارتی که وی پیش بینی می‌کند، یا بحث ارتباطات و پست و سازماندهی اداری که در این دوره طرح ریزی می‌شود، مدل‌هایی به دیگران می‌دهد که تا امروز هم برخی از این مدل‌ها و شیوه‌های نظامی و ارتشی را ملاحظه می‌کنیم. مؤلفه دیگر نیز پیداش مؤلفه‌های انسان مدارانه است در این زمینه هم ایرانیان باستان پیشتاز هستند که نقطه اوج آن در فرمان کوروش و آزادسازی بابل می‌بینیم که محکم‌ترین سند تاریخی ما است.

در ادامه این نشست، داود هرمیداس باوند، ایران شناس و استاد روابط بین‌الملل با خوانش نقاط عطفی از تاریخ ایران دانش سیاست ایرانیان و راهبردهای آن را شرح داد.

وی عنوان کرد: در روند تاریخ ایران معمولا تحولات به گونه‌ای است که شاید به عنوان رویدادهای مربوط به گذشته مورد توجه بسیاری از دانشجویان ما بیشتر مشکلات روز و نگاه به آینده است البته روزگاری هم چپی‌های ما معتقد بودند که باید نگاه به آینده باشد و بازگشت به تاریخ غیر از تلف کردن اوقات ذی قیمت و بی نتیجه است.

باوند اظهار داشت: اما همه شخصیت‌ها مثل احسان طبری که به روسیه رفتند، متوجه شدند که محققین شوروی تحقیقات جامعی راجع به مادها و اشکانیان و … انجام داده‌اند و تجدیدنظری کردند و بر آن شدند که راجع به تاریخ گذشته ایران ارزیابی‌ها و تحقیقات جامعی انجام دهند.

وی با بیان اینکه مسئله مادها و نقش و جایگاه هوخشتره در تاریخ ایران کمتر تاکنون مورد توجه قرار گرفته است، افزود: تاریخ ماد در شرایطی مورد تعاملاتی قرار می‌گیرد که امپراطوری مقتدر آشور تقریباً برتری بر قدرت‌ها و کشورهای وقت داشته است. دیاکو اولین کسی است که در کشور State‌‌ (استان، ایالت) تشکیل می‌دهد.

باوند اظهار داشت: شخصیتی که موفق شد با آرایش جدید مقابل بزرگترین قدرت آن دوره قد علم کند و آزادی ایران را به معنای اخص کلمه کسب کند، هوخشتره بوده است وی ابتدا سعی کرد ارتش و نیروهایی از آزادگان تشکیل دهد نه مزدور، چرا که آزادگان معتقد به یک ارزش های مشترکی هستند بنابراین صرفا به خاطر مسائل مادی و غیره وارد مبارزات و تعاملات وقت نمی‌شوند.

وی در ادامه یادآور شد: کار دوم او هم این بود که استراتژی جدیدی در نظام ایجاد کرد ما در تاریخ می‌بینیم که هر یک از شخصیت‌هایی که استراتژی متفاوتی از استراتژی روز ایجاد کرده، در جنگ‌ها و کارها موفق‌تر بوده است در خود تاریخ اروپا هم چنین چیزی را مشاهده می‌کنیم.

این ایران شناس اظهار داشت: زمانی که یهودیان از مصر به رهبری حضرت موسی خارج و در جوار کنعان قرار می‌گیرند و خیلی زیرکانه و به تدریج بر دولت کنعان غلبه کرده و لشکری تشکیل می‌دهند اما بعد از حضرت سلیمان چون یهودیان دوازده قبیله بودند، راجع به پسر حضرت سلیمان اختلاف ایجاد می‌شود، ۱۰ قبیله حاضر نمی‌شوند که پسر سلیمان را به عنوان پادشاه یا خلیفه پذیرا شوند و دو قبیله که طرفدار پسر حضرت سلیمان بودند، به نام اسرائیل و جودا موافق می‌شوند و تقریبا اینها از ۱۰ قبیله دیگر جدا می‌شوند و در یک برخورد بین اینها اسرائیلی‌ها از آشوری‌ها کمک می‌طلبند بهرحال قدرت‌های بزرگ هم همیشه منتظر این درخواست‌ها هستند.

وی همچنین گفت: بنابراین نیروهای آشوری این ۱۲ قبیله را سرکوب و به اسارت می‌برند وقتی که امپراطوری آشور ساقط می‌شود بابلی‌ها حاضر به پذیرش این یهودی‌ها نمی‌شوند. هوخشتره می‌پذیرد که اینها در قلمرو ایران حضور داشته باشند و در ایران و قفقاز و آسیای صغیر پخش می‌شوند. هوخشتره اولین کسی است که یک نظم نوین در امپراطوری عصر خود ایجاد و پیروز هم می‌شود و در نهایت تنها کسی است که اجازه می‌دهد یهودیان در قلمرو ایران بیایند اما هیچگاه اشاره‌ای در تاریخ به این واقعیت نشده است.

باوند همچنین اظهار داشت: در ایران باستان، زرتشت یک مذهب جهانی نبود یعنی آنها در طلب نبودند که مبلغینی را به جایی برای تبلیغ اعزام کنند. آن زمان انسان‌ها آزاد در انتخاب ادیان خود بودند. برخی ایرانیان حتی تعدد خدایان در آن دوران داشتند. پس کوروش نخستین کسی بود که آزادی مذهبی و تساهل و سازگاری نژادی و همزیستی اجتماعی و فرهنگی را بین اقوام و قبایل به معنای امروز جزو قلمرو امپراطوری خود رعایت کرد.

وی همچنین گفت: نبوغ نظامی کوروش هم علاوه بر مدیریت جامعه خیلی مهم بود.

در پایان نشست نیز حمید احمدی با موضوع گسست‌های پژوهشی در مطالعات ایران باستان مباحثی را مطرح کرد.

انتهای پیام/ک

http://fna.ir/UNNV6O